ANALYSE – Jitse Groen bouwt met grote stappen aan zijn bezorgimperium. Vorig jaar legde de Takeaway-oprichter meer dan een miljard euro op tafel om marktleider in Israël en Duitsland te worden, nu staat de 41-jarige miljardair op het punt om de krachten te bundelen met grote rivaal Just Eat.

“Toen ik dit weekend hoorde van de fusieplannen was ik niet direct enthousiast”, zegt analist Jos Versteeg van InsingerGilissen. “Takeaway heeft nog de handen vol aan de integratie van buitenlandse acquisities en extra schuld op zich nemen zou ook niet verstandig zijn. Maar het ziet er heel goed uit. Takeaway heeft het ‘geluk’ dat hun koers zo sterk is gestegen, terwijl het aandeel Just Eat juist flink omlaag is gegaan. Anders had het niet gekund.”

Een blik op de koersontwikkeling van beide bedrijven laat zien dat Takeaway sinds de beursgang op 30 september 2016 veel harder is gegroeid dan Just Eat. Dat zorgde er niet alleen voor dat Jitse Groen toetrad tot de negennullenclub, het verschafte Takeaway ook de benodigde munitie om strategische overnames te doen. Want Groen weet: bij internetbedrijven is marktleiderschap doorslaggevend.

Bezorgdiensten zijn een kind van de dotcombubble. Eind jaren negentig werden de eerste platforms opgericht door jonge twintigers die kansen zagen in de combinatie van internet en maaltijdbezorging, dat bezig was aan een opmars door een veelzijdiger aanbod, veranderende levensstijlen en welvaart.

Jitse Groen, destijds een 21-jarige student uit Enschede, was een van hen, en hij werd een van de meest succesvolle ter wereld. Door autonome groei en een reeks aan slimme overnames is Takeaway nu een van de grootste online bezorgdiensten ter wereld, met een beurswaarde van ruim 5 miljard euro en 18 miljoen klanten.

Een soort Booking.com voor eten

Duizelingwekkende cijfers. Maar wat zijn Takeaway en Just Eat eigenlijk voor bedrijven? In feite zijn het weinig meer dan online orderplatforms. Takeway heeft geen eigen restaurants en huurt bezorgers in als uitzendkrachten. Per bestelde maaltijd rekent Takeaway een commissie van 13 procent.

"Takeaway is een soort Booking.com, maar dan voor eten", zegt analist Corné van Zeijl van vermogensbeheerder Actiam. "Wat het concept zo succesvol maakt, is de enorme schaalbaarheid. Er is nauwelijks een limiet aan het aantal aanbieders van hotels en restaurants, zolang je IT maar op orde is."

Restauranthouders mopperen wel over die forse commissie. Sommigen dreigen weg te gaan. Maar degenen die dat doen, komen meestal snel weer terug, zegt analist Versteeg. "Het kost ze omzet en het zelf opzetten en bijhouden van een ordersysteem is toch een hoop werk. Eerlijk gezegd denk ik dat de commissie nog weleens zou kunnen stijgen naar 14 procent. En dat levert een fors hoger rendement op."

Pure focus op het platform

ABN Amro-analist Stef Driessen deed eerder onderzoek naar de bezorgeconomie. Volgens hem kleeft er nog een voordeel aan de strategie van Takeaway en Just Eat. "Ze hoeven alleen te zorgen dat het platform goed draait. Met de bezorging houden ze zich nauwelijks bezig."

De Amerikaanse bezorgdienst Uber Eats volgt een andere strategie en houdt zich juist wel bezig met de bezorging. Driessen: "Dat is ontzettend lastig. Bij slecht weer stijgt de vraag naar bezorgmaaltijden explosief. Waar haal je zo snel de benodigde bezorgers vandaan, zeker in een krappe arbeidsmarkt? Het variabele deel van de kosten is erg hoog."

De markt voor afhaaltijden is een typische winner takes all-markt, zegt Driessen. "De grootste krijgt zo ongeveer het monopolie, waardoor de toetredingsdrempel heel hoog is. Net als Tikkie. Dat is dan de standaard. Merknaam wordt soortnaam, net als met Google."

Takeaway en Just Eat: twee verschillende strategieën

De fusie tussen Takeaway en Just Eat is interessant, want de twee zijn behoorlijk verschillend. "Takeaway is in een stuk kleiner aantal landen actief, maar ontwikkelt die markten wel intensiever dan Just Eat", zegt analist Van Zeijl. "Takeaway is winstgevender. Just Eat is het vooral om schaalgrootte te doen. Ze zijn in veel meer landen actief, waaronder Canada, Brazilië, Australië en Nieuw-Zeeland. Twee duidelijk verschillende strategieën dus."

De voor de hand liggende vraag is: welke van de twee wordt de strategie van de nieuwe combinatie? Van Zeijl: "Die van Takeaway. Toen ze naar de beurs gingen was Takeaway 1 miljard euro waard en Just Eat 4 miljard euro. Nu zijn ze beide 5 miljard euro waard. Dat zegt genoeg over welke van de twee het meest succesvolle beleid heeft gevoerd."

Just Eat is met 26 miljoen klanten een stuk groter dan Takeaway, toch worden de Nederlanders in de deal gezien als de bovenliggende partij. Dat Groen de nieuwe CEO wordt, illustreert dat.

Wat de twee partijen zo geschikt voor elkaar maakt, is de complementariteit; er is nauwelijks overlap tussen de markten. Alleen in Zwitserland zijn de twee allebei actief.

De activistische aandeelhouder Cat Rock Capital zag de schaalvoordelen al eerder en drong in februari dit jaar aan op een fusie. Groen wees dat toen nog af, in ieder geval publiekelijk, maar veranderde later kennelijk van mening. De gesprekken waren volgens een woordvoerder al enige tijd aan de gang.

Hoe kan Takeaway verder groeien?

Er is veel publiciteit geweest over bedrijven als Just Eat, Takeaway en Deliveroo. Wordt de bezorgbusiness niet wat overschat? "Ik begrijp de vraag en dat geluid hoor je ook wel", zegt Versteeg. "Maar ik denk het niet. Veel markten raken inmiddels volwassen, maar er is nog genoeg potentieel voor groei."

In China en Indonesië is het bestellen van maaltijd enorm populair, merkt Versteeg op. "Ik was onlangs zelf in China en een broodje werd daar binnen vijf minuten bezorgd. Het is wel cultuurbepaald. In Noord-Europa slaat het aan, maar in Italië bijvoorbeeld nauwelijks. Hoe meer landen een eetcultuur hebben, hoe minder de noodzaak voor een bezorgapp wordt gevoeld."

Waar mogelijk forse groei zit, is de catering voor bedrijven. In Israël geven werkgevers hun personeel vouchers waarmee ze een lunch kunnen bestellen. Door de aankoop van het Israëlische 10bis heeft Takeaway daarmee expertise in huis gehaald. Groen heeft al gezegd dat hij dit concept in andere landen wil introduceren.

De grootste markt voor maaltijdbezorging ter wereld is de Verenigde Staten. Grote spelers zijn daar onder andere Seamless, Grubhub, Uber Eats en DoorDash. Is de volgende stap een trans-Atlantische fusie? "Het zou kunnen, maar ik zie het niet gebeuren", zegt Versteeg. "Voorlopig zie ik de voordelen niet."

Lees meer: